Potoczna nauka i szereg funkcjonujących w kulturze powiedzeń, podkreśla różnice między mężczyznami i kobietami. Mawia się, że kobiety są z Wenus, a mężczyźni z Marsa, jednak jak różnice międzypłciowe wpływają na nasz sposób zdobywania wiedzy i w jaki sposób dostosować metody nauczania, by te były odpowiednie zarówno dla dziewcząt jak i chłopców? Po co w XXI wieku istnieją szkoły dla dziewcząt?
Przyjrzałam się tematowi nieco bliżej.
Różnice strukturalne w budowie mózgu
Wyniki badań pokazują, że chłopcy uczą się nieco inaczej niż dziewczynki. Powodem są różnice w strukturze dziewczęcych i chłopięcych mózgów – okazuje się, że zdecydowanie większa część mózgu dziewcząt, uwzględniając korę mózgową (odpowiedzialną za pamięć, uwagę myślenie i język) odpowiada za funkcjonowanie werbalne. Z kolei hipokamp – region mózgu niezmiernie istotny w kontekście zapamiętywania treści werbalnych – rozwija się szybciej u dziewczynek niż u chłopców, a także jest większy u kobiet niż u mężczyzn. U chłopców z kolei, zdecydowanie większa część kory mózgowej jest dedykowana tzw. myśleniu przestrzennemu i mechanicznemu funkcjonowaniu.
Budowa określonych struktur może wyjaśnić różnice dotyczące nauki mówienia i pisania wśród dzieci, a także większej łatwości z przyswajaniem wiedzy werbalnej niż myślenia przestrzennego w przypadku dziewcząt.
Odmienny poziom hormonów
Istnieją także biologiczne różnice związane z odmiennymi zachowaniami i ich wzorcami przejawianymi przez chłopców i dziewczęta. Badania poziomu niektórych hormonów wykazały, że u chłopców poziom serotoniny i oksytocyny jest znacznie mniejszy. To z kolei może być wytłumaczeniem, dlaczego dziewczynki postrzegane są za spokojniejsze od swoich kolegów.
Mniejsze stężenie hormonów odpowiadających za reakcje emocjonalne, pozytywny afekt i przywiązanie do innych, powoduje, że chłopcy zachowują się bardziej impulsywnie we wczesnej młodości i ciężej ich poskromić. Często zdarza się, że nauczyciele ucznia, który nieustanie wierci się na krześle, nie może usiedzieć w miejscu, uważają, że chłopiec jest arogancki i nie ma ochoty słuchać. Wcale nie! On po prostu nie jest w stanie cicho i w spokoju pozostać na miejscu i to nie on jest tutaj winny, a niski – w stosunku do dziewcząt – poziom niektórych hormonów.
Badacze przyznają, że nie ma żadnych różnic między chłopcami i dziewczynkami jeśli chodzi o to, czego mogą się nauczyć. Różnice polegają na technikach i sposobach nauczania, które powinny różnić się w zależności od płci dziecka. I właśnie te różnice podkreślane są najczęściej przez organy prowadzące szkoły żeńskie, których nadal sporo jest w Wielkiej Brytanii.
Motywacja do nauki
Psychologowie edukacji dokonali z kolei fundamentalnego odkrycia, jeśli chodzi o różnice w rodzajach motywacji dominujących w stylach poznawczych i sposobach zachowania między dziewczynkami i chłopcami. Okazało się, że dla dziewczynek – bardziej niż dla chłopców – istotne i motywujące jest, aby swoim zachowaniem zadowolić dorosłych, szczególnie rodziców i nauczycieli.
Co więcej dziewczynki interpretują swoje porażki w kategorii rozczarowania dorosłych i dowodu na to, że są niewiele warte. Z kolei chłopcy porażkę interpretują wyłącznie w odniesieniu do określonej sytuacji, w której nie odnieśli sukcesu – sposób interpretowania porażek przez chłopców – odmienny od dziewczęcego – z pewnością związany jest z brakiem chęci do zadowalania osób dorosłych. Oceniający feedback jest dla dziewczynek na tyle istotny, że identyfikują go i scalają ze swoją ogólną samooceną, podczas gdy chłopcy traktują tego typu oceny za odnoszące się wyłącznie do określonych sytuacji, w związku z tym nie mogą być one istotne w kontekście ich ogólnej samooceny.
Stosunek do nauczycieli
Dziewczynki widzą w nauczycielach sojuszników i chętnie korzystają z ich pomocy, podczas gdy chłopcy znacznie częściej odrzucają tego typu starania ze strony nauczycieli. Dla dziewcząt środowisko, które sprzyja ich produktywności jest przyjemne i wygodne, podczas gdy dla chłopców otoczenie, wystrój klasy, estetyczne i przyjemne elementy nie mają większego znaczenia.
Nauka przedmiotów ścisłych
Sposób nauczania przedmiotów ścisłych powinien różnić się w zależności od płci uczniów. Nauczyciele powinni stosować odmienne techniki szczególnie jeśli chodzi o naukę arytmetyki, algebry i teorii liczb.
Okazuje się, że w ludowych mądrościach i tym razem odnajdziemy pierwiastek prawdy. Badania budowy mózgu i biochemii organizmu dziewcząt i chłopców wykazują, że warto zróżnicować podejście w kontekście nauczania chłopców i dziewczynek. Nie chodzi tutaj o dyskryminację jednej bądź drugiej płci, a raczej o stworzenie jak najlepszego środowiska rozwoju dla młodzieży.
Większość polskich szkół oferuje dzieciom naukę w ponad trzydziestoosobowych klasach, w których niemal niemożliwe jest indywidualne podejście do nauczania chłopców i dziewczynek. Nie można winić tutaj polskich nauczycieli, a raczej system i brak możliwości wdrożenia innych rozwiązań.
